De eerste 4 van de twaalf Heilige Nachten zitten er alweer op. 2 van de 4 avonden maakte ik braaf mijn huiswerk. De andere twee probeer ik nu tussendoor bij te werken.
– Wat is dat dan voor huiswerk en wat zijn dat voor nachten? – hoorde ik enkelen (hardop in mijn Instagram comments) denken. Hier het verhaal waar ik alleen al voor het aantal leestekens tenminste 10 Instagram posts aan had moeten wijden; deze enkele blogpost leek me overzichtelijker.
De tijd van de Heilige Nachten, de 12 (of voor sommigen 13) nachten tussen kerst en Driekoningen is een tijd die zich specifiek leent voor spirituele verdieping. Het concreet werken met de Heilige Nachten schenkt een inspirerende mogelijkheid om meer bewust en bevlogen het nieuwe jaar in te gaan. De dromen die je droomt in elk van de 12 nachten kunnen als voorspelling worden gezien voor de 12 maanden van het nieuwe jaar. Nou dat leek me wel wat. In de luwte van het kerstfeestgedruis en met de buskruid- en oliebollengeur alweer in de straten lijkt t me heerlijk deze stille tijd te benutten om het jaar af te sluiten en 2019 straks bewust en met ‘vleugels’ te starten. Iets met een goed begin en het halve werk….
Ik doe dit middels de ‘werkvorm’ die Frans Lutters baseerde op het droomlied van de Noorse koning Olav Åsteson en beschrijft in het boek dat hij samen met Bernhard Lievegoed schreef over dit fenomeen ‘DE 12 HEILIGE NACHTEN – het droomlied van Olav Åsteson’ uitgegeven door Uitgeverij Christofoor. Hoewel, eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat de toegankelijke tekst in het boek pas écht ging leven tijdens de inspirerende, praktische en bovenal beeldende lezing die Lutters vorige week gaf in de aula van de Stichtse Vrije bovenbouw.
Er zijn verschillende aanvliegroutes voor deze nachten, wat ik hieronder beschrijf is de aanpak die Frans Lutters al jaren gebruikt en in zijn boek beschrijft: “De zogenaamde ‘Heilige Nachten’ beginnen met de kerstnacht (24/25 dec) en eindigen na de nacht van 5 op 6 januari op de ochtend van Driekoningen. De eerste nacht, de Stille Heilige Nacht, de kerstnacht, staat op zichzelf. De twaalf nachten volgen op de kerstnacht. Het gaat dus uiteindelijk om 12+1 =13 nachten. Van oudsher staat de tijd tussen kerst en Driekoningen bekend als een tijd waarin dromen beter onthouden kunnen worden. Alsof we wat intenser bij onze dromen kunnen blijven en ze daardoor beter kunnen duiden. Het was in deze tijd dat Olav Åsteson zijn heel lange droomreis maakte, twaalf nachten lang. De kerstnacht zelf is juist een nacht om te waken, waarop in de noordelijke landen tot op de dag van vandaag een rondgang langs de stallen wordt gemaakt om voor de dieren te zingen.”
Wat doe je dan precies om deze tijd te gebruiken voor bezinning en verdieping?
1. Het Dag- en Nachtboek, a.k.a. mijn 12HN2018/19 dummie. Als eerst besloot ik om in alle nachten op mijn dromen te gaan letten. “Alleen dit besluit al heeft invloed op de kwaliteit van je dromen en de helderheid waarmee ze ook na het ontwaken bij je blijven”, zo schrijft Lutters. Hoewel dat met een stuiterende kleuter en een knuffelige peuter in bed dit nog wel eens een uitdaging is merk ik. Mijn dummie ligt dus naast mijn bed zodat ik mijn dromen meteen op kan schrijven. Het ‘werk’ begon op kerstavond. Ik trok het krimpfolie van mijn kraakverse lege dummie en tekende de titel (12 HN 2018/19) alvast voorin, waarna ik op aanraden van Lutters de pagina’s nummerde en van datum voorzag. Telkens de avond op de rechter pagina en de ochtend op de achterzijde van die pagina. Zo heb je uiteindelijk voor elke avond en elke ochtend 1 blad. Maar ga dan niet meteen über ijverig de overgebleven pagina’s eruit scheuren, de rest van de lege pagina’s mag je namelijk nadien of tijdens de 12 HN nog vullen. Rond Pasen dient het geheel zo’n beetje afgerond te zijn.
Ander belangrijk punt: 2. Je kiest een thema om je deze tijd mee bezig te houden.
Je hebt voor dit thema oneindig veel mogelijkheden (jeeeeeej keuzestress!), maar om het ook ná de jaarwisseling vol te kunnen houden raadde Lutters in zijn lezing aan om voor de eerste 7 nachten het ene thema en voor de laatste 5 nachten een ander thema (dat daar op aansluit/ een tegenhanger is of ?) te kiezen. Je kunt ook een thema kiezen waarvan je twaalf onderdelen kunt kiezen zoals de twaalf sterrenbeelden van de dierenriem, 12 apostelen, 12 zintuigen of 12 mensen die belangrijk voor je zijn geweest, 12 wetenschappers, 12 mineralen…. you name it. Ik nam 7 natuurlijke pigmenten die gebruikt kunnen worden om textiel te verven. Gewoon omdat dit in mij opkwam tijdens Lutters lezing en ik wel houd van het nuttige met het aangename verenigen ;-). Lekker efficiënt 🤓. En gewoon een praktisch onderwerp wat mij voldoende ruimte biedt voor een verscheidenheid aan vormen voor de invulling. Voor de laatste 5 nachten moet ik mijn definitieve keuze nog maken, maar ik denk dat dat thema zich tijdens het proces wel aan zal dienen en probeer maar eens op die intuïtie te vertrouwen ;-).
Hoe gaat dat dan in zijn werk? Overdag praat je met mensen om je heen over je onderwerp van die dag (houd het luchtig!), google je eens naar wat aanvullende/achtergrond info, lees je een boek over je onderwerp, beluister je stukken van die componist of? en ‘s avonds begint het echte werk: je schrijft/ tekent/schildert/ knipt en plakt of? erop los in je schrift/ dummie. Een gedicht, een portret, een herinnering, een fotocollage, als het maar analoog (bijvoorbeeld in je schrift) gebeurt is het goed. Zo frankeer je als het ware de post die je die avond de nacht in zult sturen. Het onderwerp waar we ons de twaalf nachten mee bezighouden werkt als een focus op onze belevenissen in de nacht en brengt wanneer we wakker worden betekenisvolle invallen en dromen.
Dan ga je lekker slapen en hoe vreemd dit ook klinkt, “Het is een ervaring van veel mensen die al jaren zo werken dat het lijkt alsof in de ochtend een antwoord in de vorm van een droom, een gedachte of een beleving komt. Die droom, gedachte of beleving heeft ogenschijnlijk helemaal geen direct verband met het onderwerp waar we ons mee bezig houden. Maar de activiteit in de avond maakt ons meer wakker en actief betrokken bij datgene waar we mee wakker worden. Het is alsof we retourpost ontvangen.” *(*regelrechte quote van Lutters uit zijn boek). Het is belangrijk hier iets mee te doen. Als je wakker wordt is het slim om je dromen direct op te schrijven, er een tekening van te maken of ze met iemand te bespreken. Dit doe je op de achterkant van het blad van de voorgaande avond. Het hoeven maar kleine activiteiten te zijn om het proces al te laten werken. Daarna zit je ‘ochtendwerk’ erop en kun je je met het onderwerp voor de volgende nacht bezig gaan houden. Je zult zien dat doordat je zo bewust met je onderwerp bezig bent, je aandachtiger om je heen kijkt en je onderwerp ‘ineens’ overal tegenkomt. Lutters vertelde over t roodborstje dat wellicht dagelijks op die tak voor je raam zit, maar nu je onderwerp voor de afgelopen nacht ‘het roodborstje’ was, zie je hem de volgende dag ook écht op die tak voor je raam zitten. Aandacht maakt dat je alle indrukken zo veel intenser beleeft.
Wie is er in godsnaam 12 nachten achtereenvolgend in stilte alleen thuis om zich vol overgave aan zijn 12 Heilige Nachten te wijden?! Uhm, not me. Hoewel ik merk dat het echt verslavend werkt en ik elke dag het liefst met mijn dummie in de weer zou zijn, ontkom ook ik er niet aan: je hebt ideaalplaatjes en de realiteit; er komt eens gezellig iemand langs, je raakt eens verzeild in het schrijven van een Instagram-post die zo lang uitvalt dat je er beter op een ander moment een blogpost van kunt maken, er komt wel eens een 2,5 jarig jongetje met zijn engelenoogjes van de trap omdat ie hoognodig nog even met mama moet ‘kloelen’ (lees: je hebt hem weer eens te lang laten slapen overdag :-|) Hele proces aan gort? Nee, hoor, vooral doorgaan! Een avondje gezellig bezoek ontvangen of er zelf op uit geweest hoeft geen spelbreker te zijn zegt Lutters, je kunt je onderwerp voor die nacht prima op een luchtige manier met je bezoek bespreken, of als je er in alle consternatie helemaal aan voorbij gaat, kun je het op een later moment ‘inhalen’ door je associaties met het onderwerp alsnog op te schrijven, een kaart of andere afbeelding in te plakken of een tekening te maken van hoe/wat je die avond hebt beleefd. Ga eerst gewoon verder op de dag/nacht waar je inmiddels bent beland.
En ook zin om de laatste 8 nachten aan de slag te gaan? Doen! Als een Januskop kijk je terug op de afgelopen 12 maanden en tegelijk vooruit het nieuwe jaar in. Wat ben ik rijker geworden het afgelopen jaar, waarover maak ik me niet meer druk wat vorig jaar nog bovenaan mijn agenda stond? En wat gaat 2019 me brengen, waar wil ik naartoe? Het is een heerlijk praktische aanleiding voor innerlijke verdieping en het creeëren van ruimte (lees: tijd) voor je eigen ontwikkeling. Én 12 avonden verplicht fröbelen in mijn schetsboek is ALTIJD meegenomen als je het mij vraagt ;-). Geniet van het proces en van wat het je brengt. Mocht je Lutters zelf wel eens over zijn boek en methodiek willen horen spreken, dat kan, hoewel hij live een stuk bevlogener op mijn overkwam (kan ook aan de relaxfauteuil waarin hij zit liggen), hier op YouTube staat een interview met hem door ‘Leven met Hart en Ziel’. Vanaf ongeveer 12 minuten vertelt hij in dit filmpje over het actief werken met de Heilge Nachten in ónze tijd.
waldorfmom.com 